Een goed functionerende Europese maakindustrie voor zonnepanelen en batterijen is noodzakelijk om de Belgische energietransitie te versnellen. Door prijsdumping uit China staat de Europese sector zwaar onder druk. Volgens Silvio Erkens, Tweede Kamerlid voor de VVD, is een herindustrialisering van de strategische waardeketens binnen Europa niet alleen economisch logisch, maar ook essentieel voor de geopolitieke onafhankelijkheid en bevoorradingszekerheid van heel Europa, ook voor België. In dit artikel analyseren we waarom een versterkte Europese productiecapaciteit in zonnepanelen en batterijen strategisch is voor België. We behandelen de gevolgen van Chinese dumping, de economische voordelen voor de Belgische industrie, en hoe dit kadert binnen de EU-doelstellingen op vlak van klimaatneutraliteit tegen 2050.
Wat is de strategische waarde van een Europese maakindustrie voor België?
De strategische waarde van een Europese maakindustrie voor België ligt in economische autonomie, werkgelegenheid en duurzame energievoorziening. België is kwetsbaar door een hoge importafhankelijkheid voor technologieën zoals zonnepanelen en batterijen.
België importeert vandaag méér dan 80% van zijn zonnepanelen uit China (Bron: Eurostat, 2023). Hierdoor is het onderhevig aan prijsschommelingen, geopolitieke spanningen en dumpingpraktijken. Een sterke Europese productie-infrastructuur vermindert deze risico’s, verhoogt de leveringszekerheid en creëert industriële groei binnen België.
Hieronder staan de strategische voordelen voor België opgesomd:
- Lagere bevoorradingsrisico’s: decentralisatie van productielijnen binnen Europa.
- Stimulering van werkgelegenheid: nieuwe productieclusters creëren jobs binnen Vlaamse industrieën.
- Klimaatautonomie: sneller halen van CO₂-reductiedoelstellingen met lokaal geproduceerde technologie.
- Economische weerbaarheid: minder onderhevig aan externe politieke of handelsconflicten.
Waarom vormt Chinese dumping een bedreiging voor de Belgische markt?
Chinese dumping bedreigt de Belgische markt door oneerlijke prijsconcurrentie die Europese fabrikanten verdringt. Dumping betekent dat producten onder kostprijs worden geëxporteerd met als bedoeling buitenlandse industrieën te ondermijnen.
Volgens de Europese Commissie worden zonnepanelen momenteel tot 50% goedkoper aangeboden uit China dan Europese of Amerikaanse producenten kunnen evenaren. Belgische installateurs kiezen hierdoor meestal voor goedkopere Chinese producten, wat de vraag naar lokale infrastructuur schaadt.
De gevolgen van dergelijke dumping op Belgische schaal zijn:
- Vernietiging van lokale productiecapaciteit
- Afname van investeringen in Vlaamse R&D-initiatieven voor zonne-energie
- Risico op strategische afhankelijkheid van instabiele leveringsketens
Wat heeft de Europese Commissie ondernomen tegen Chinese dumping?
De Europese Commissie startte in 2024 een anti-dumpingonderzoek gesteund door Duitse en Franse industriecoalities. Er worden tijdelijke invoertarieven van 10 tot 25% voor zonnepanelen uit China overwogen. België schaart zich achter deze maatregelen.
Hoe beïnvloedt dumping de installatieprijs voor Belgische consumenten?
De initiële installatieprijs daalt met dumping, maar de risico’s op defecten, logistieke vertragingen en kortere levensduur van goedkope panelen zorgt op lange termijn voor hogere total cost of ownership, volgens sectorrapport van Agoria (2023).
Hoe stimuleert een Europese maakindustrie werkgelegenheid in België?
Een forsere Europese productiecapaciteit zou in België tienduizenden banen extra opleveren, vooral in Wallonië en Vlaanderen waar industrieclusters reeds actief zijn.
Op basis van cijfers van PwC (2023) zou het creëren van een geïntegreerde batterij- en zonnepaneelindustrie in Europa zorgen voor:
| Sector | Extra Belgische jobs bij volledige opschaling tegen 2030 |
|---|---|
| Zonnepanelenproductie | 8.400 |
| Batterijassemblage | 6.200 |
| Onderzoek en Ontwikkeling | 3.000 |
| Installatie en onderhoud | 5.600 |
Hoe verhoudt België zich ten opzichte van andere EU-landen op gebied van zonnepaneelproductie?
België blijft achter ten opzichte van landen als Duitsland, Frankrijk en Italië, die reeds strategische steunprogramma’s hebben gelanceerd voor binnenlandse maakindustrie.
België beschikt momenteel over amper 1% van de Europese zonnepaneelproductiecapaciteit, ondanks sterke onderzoeksinstellingen zoals imec en EnergyVille.
Welke Belgische bedrijven zijn actief in zonne-energieproductie?
- Soltech (Lommel): gespecialiseerd in innovatieve zonnepanelen.
- Dunia Solar (Brussel): Belgische start-up gericht op geïntegreerde PV-oplossingen.
- 3E (Brussel): consultancy met focus op optimalisatie van zonne-energieprojecten.
Wat zijn de economische voordelen van schaalvergroting in de Europese keten?
Schaalvergroting leidt tot lagere productiekosten, hogere concurrentiekracht en robuustere waardeketens. Als Europa zijn gezamenlijke productiecapaciteit vergroot tot meer dan 30 GW tegen 2030, kunnen prijzen dalen met 25 tot 40% volgens het Fraunhofer-Instituut.
Schaalvoordelen brengen:
- Lagere eenheidsprijzen per zonnepaneel of batterij
- Betere onderhandeling over grondstoffen (zoals lithium en silicium)
- Betere integratie van innovatie in productieprocessen
Hoe draagt lokale productie bij aan Vlaamse klimaatdoelstellingen?
Lokale productie versnelt de implementatie van energietechnologie nodig om reductiedoelen van broeikasgassen in Vlaanderen met 40% tegen 2030 te halen (Bron: Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030).
Hoeveel CO₂-uitstoot wordt vermeden door Europese productie?
Door kortere toeleveringsketens en klimaatbewuste fabrieken wordt tot 1,2 ton CO₂ per geproduceerde ton batterijen bespaard tegenover Chinese import (uit Life Cycle Analysis gepubliceerd door European Battery Alliance, 2022).
Hoe kan België profiteren van het Net-Zero Industry Act van de EU?
De Net-Zero Industry Act (NZIA) voorziet in subsidies, vergunningversnelling en financiering voor binnenlandse productie van klimaatvriendelijke technologieën. België komt in aanmerking voor EU-cofinanciering.
België kan volgende voordelen genieten:
- Toegang tot de Europese Strategische Technologieën Reserve
- Snelrecht voor industrieterreinontwikkeling
- Extra financiering vanuit het Innovation Fund van de EU
Welke samenwerkingen zijn noodzakelijk voor realisatie van Belgische productiecapaciteit?
Versterkte samenwerking tussen Vlaamse en Waalse industrieën, kennisinstellingen én Europese partners is cruciaal. Imec (Leuven) en EnergyVille (Genk) hebben reeds consortia met o.a. het Franse CEA en Duitse Fraunhofer-instituten.
Samenwerkende componenten:
- Open innovatieplatformen zoals Flux50
- Gemeenschappelijke pilot-fabrieken voor batterijsystemen binnen Interreg-projecten
- Transnationale subsidieaanvragen onder Horizon Europe
Hoe ziet de toekomst eruit voor België binnen de Europese solartoeleveringsketen?
Als België zijn beleid afstemt op industriepolitiek binnen de EU kan het uitgroeien tot een technische draaischijf voor PV-innovaties en opschaling van batterij-opslag.
Verwachte ontwikkeling tussen 2025-2030:
| Indicator | Verwachte groei (%) |
|---|---|
| Belgische productiecapaciteit zonnepanelen | +500% |
| Aantal groene industriële jobs | +280% |
| Opslagcapaciteit Belgische batterijen | +450% |
De heropleving van een Europese maakindustrie is geen vraagstuk van puur economische aard, maar weerspiegelt directe geopolitieke, ecologische en sociale belangen voor België. Door nu strategisch te investeren in Europese productiecapaciteit voor zonnepanelen en batterijen maakt België zich klaar voor een autonoom, veerkrachtig en duurzaam energiesysteem.