De Belgische markt toont tot op heden geen vergelijkbare groeicurve in batterijopslag zoals in Nederland, waar de markt richting een verdubbeling evolueert. Toch tonen onafhankelijke marktdata van o.a. Statbel, EnergyVille en het Planbureau aan dat de Belgische energiesector, mits aangepaste beleidskaders, een gelijkaardige groeiraam kan kennen. De kern van die ontwikkeling ligt bij het potentieel voor grootschalige batterijsystemen en residentiële energieopslag gekoppeld aan hernieuwbare energie. In dit artikel bespreken we de meest relevante beleidsfactoren, technologieën, marktkrachten en toekomstscenario’s voor België aan de hand van de Nederlandse analogie en officiële data.
Hoe evolueert de Belgische markt voor batterijen in vergelijking met Nederland?
De Belgische batterijmarkt groeit trager dan die van Nederland, waarbij de groei in België nog niet structureel wordt ondersteund door vergelijkbare beleidsmaatregelen of ecosystemen. In Nederland stimuleert de overheid de uitrol van energieopslag actief via programma’s zoals de Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE) en netbalanceringsinitiatieven.
In België richten de huidige beleidsinitiatieven zich voornamelijk op kleinschalige thuisbatterijen via de Vlaamse premie voor thuisbatterijen, hoewel deze per 1 april 2023 is stopgezet. Het verschil in netvergoeding, terugdraaiende teller en onduidelijkheid rond capaciteitstarieven zorgen voor terughoudendheid bij investeerders.
Wat is het huidige beleid rond batterijopslag in België?
Het Vlaamse Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) verstrekte tot 2023 tot €850 premie per batterijinstallatie. Federale stimulansen bestaan niet, wat de verschillen tussen gewesten vergroot.
Hoe stimuleert Nederland batterijopslag tegenover België?
Nederland biedt o.a. vrijstelling van energiebelasting voor opgewekte en opgeslagen elektriciteit, wat investeringen in opslag rendabeler maakt dan in België. Daarnaast faciliteert men via netcapaciteitsmodellen een betere integratie van grootschalige storage.
Wat is het effect van prosumenten-tarieven in beide landen?
België hanteert sinds juli 2022 een capaciteitstarief gebaseerd op verbruikspieken, wat batterijopslag ontmoedigt als piekverlager. Nederland kende tot 2023 saldering, die investeringen aantrekkelijker maakte.
Welke soorten batterijsystemen zijn momenteel beschikbaar in België?
Er zijn drie hoofdtypen energieopslagsystemen in België: residentiële systemen, commerciële systemen en front-of-meter grootschalige batterijparken. Elk speelt een unieke rol in de energietransitie.
| Type batterijsysteem | Capaciteit (kWh) | Doelgroep | Gebruikstoepassing |
|---|---|---|---|
| Residentiële batterijen | 3 – 15 kWh | Particulieren | Opslag zonne-energie, peak shaving |
| Commerciële batterijen | 50 – 500 kWh | KMO’s & landbouwers | Netoptimalisatie, noodstroom |
| Grootschalige systemen | >1 MWh | Exploitanten & nutsbedrijven | Netbalancering, energiehandel |
Welke residentiële batterijen zijn het meest verkocht?
In 2023 voerde de Tesla Powerwall 2 (13,5 kWh) de markt aan, gevolgd door Huawei Luna2000 en LG Chem RESU.
Welke fabrikanten zijn dominant in België?
De belangrijkste leveranciers zijn Tesla, Huawei, Sonnen, BYD en Engie op de residentiële en commerciële markt. Grootschalig worden vooral Fluence, Northvolt en Wärtsilä betrokken.
Welke toepassingen worden gedekt door commerciële systemen?
KMO's en landbouwbedrijven gebruiken deze batterijen voor zelfverbruikoptimalisatie, reductie van capaciteitstarief en black-out bescherming.
Wat zijn de belangrijkste drijfveren voor groei in batterijopslag?
De drijfveren voor batterijgroei in België zijn volatiele energieprijzen, netcongestie, duurzaamheidsdoelstellingen en de integratie van hernieuwbare energie.
| Drijfveer | Effect |
|---|---|
| Energieprijsvolatiliteit | Hogere waarde voor zelfverbruik en opslag |
| Netcongestie in Vlaanderen | Behoefte aan decentrale buffering |
| EU Green Deal & Fit for 55 | Druk op reduceren CO₂-uitstoot |
| Afschaffing saldering in NL | Verschuiving naar echte opslag |
Hoe beïnvloedt netcongestie batterijbeslissingen?
In delen van Vlaanderen (Limburg, Antwerpen) plaatsing van PV-installaties wordt bemoeilijkt. Batterijopslag voorkomt teruglevering en verlaagt netbelasting.
Welke Europese wetgeving ondersteunt batterijopslag?
Het EU Renewable Energy Directive (RED II) en Battery Regulation 2023/1542 mandateren duurzame batterijketens en versnellen de uitrol van energieopslag.
Hoe groot is de markt voor residentiële energieopslag in België?
In België werden volgens de VREG tot eind 2023 ongeveer 45.000 thuisbatterijen geplaatst, met een gemiddelde capaciteit van 6 kWh, goed voor zo’n 270 MWh opslag.
Wat is het huidige groeitempo?
In 2023 groeide de markt met ruim 70%, aangedreven door energiecrisis en afbouw van nettarieven. Het tempo vertraagde echter begin 2024 na het wegvallen van premies.
Is thuisopslag rendabel zonder subsidies?
De terugverdientijd is afhankelijk van het zelfverbruikpercentage. Voor systemen van 10 kWh, met 60% zelfverbruik, bedraagt de ROI tussen 9-12 jaar zonder subsidies.
Hoe ziet een groeiscenario voor België eruit als het Nederland volgt?
Bij analoge beleidsomstandigheden en technologische evolutie zoals in Nederland, zou België in 2030 1 tot 2 GWh residentiële energieopslag kunnen bereiken.
| Scenario | Opslagcapaciteit | Voorwaarden |
|---|---|---|
| Conservatief | 750 MWh | Beperkte stimulansen |
| Gemiddeld | 1,3 GWh | Netcongestie, premiumtarieven |
| Ambitieus | +2 GWh | Actieve premiëring & slimme netten |
Wat zijn de obstakels voor snellere groei?
De voornaamste obstakels zijn gebrek aan stabiel beleid, onduidelijke terugverdientijd, subsidie-inconsistentie en netregelgeving.
Hoe beïnvloedt netbeheerder regelgeving de investeringen?
De huidige tariefstructuren van Fluvius en ORES ontmoedigen opslag door onduidelijke piekvergoedingen en capaciteitsheffingen.
Welke rol spelen grootschalige batterijsystemen in België?
Grootschalige, front-of-meter batterijsystemen zijn gericht op netstabilisatie, energiehandel via FCR, aFRR en MFRR-markten en peak shaving.
| Project | Locatie | Capaciteit | Geplande oplevering |
|---|---|---|---|
| Engie Terhills | Maasmechelen | 200 MWh | 2025 |
| RWE Vilvoorde | Brussel | 150 MWh | 2026 |
| Fluence DEME | Antwerpen Haven | 80 MWh | 2024 |
Wat is het potentieel voor energiedelen via batterijen?
Energieopslag via gul zonnepaneeloverschot en gedeelde batterijen biedt voordelen voor lokaal netbeheer. Sinds 2023 is energiedelen via digitale meter wettelijk mogelijk in Vlaanderen.
Hoe werkt energiedelen wettelijk in België?
Via het V-test platform kunnen huishoudens energieoverschotten binnen een energiegemeenschap spreiden en opslaan.
Zullen dalende batterijprijzen de markt versnellen?
Ja. De gemiddelde prijs per kWh daalde wereldwijd van €1.000 in 2013 naar minder dan €150 in 2023 (Bron: BloombergNEF), met projectie < €100/kWh in 2027.
| Jaar | Kostprijs Li-ion €/kWh |
|---|---|
| 2013 | 1.000 |
| 2020 | 200 |
| 2023 | 150 |
| Verwacht 2027 | <100 |
Wat zijn de vooruitzichten voor investeerders en installateurs?
Installatiebedrijven en investeerders monitoren beleidswijzigingen, prijsdalingen en netbeperkingen. De kans op verdubbeling is reëel bij juiste beleidsinterventie.
Wat betekent dit voor installateurs?
Er is sterke vraag naar installatie-ervaring met hybride omvormers, back-up systemen en integratie met zonnepanelen.
Hoe ziet het investeringsklimaat eruit?
Investeerders kijken naar return-on-storage metrics, netvergoedingsmodellen en aggregatie via virtuele power plants.
De Belgische batterijmarkt staat op een economisch en structureel kruispunt. Indien beleid, technologie en marktwerking convergeert zoals in Nederland, is een verdubbeling van de markt op middellange termijn geen fictie maar een aannemelijk scenario. Onder investeerders, installateurs en beleidsmakers groeit dan ook de consensus dat batterijopslag het sluitstuk vormt van de energietransitie in België.