De erkenning van PV-installatiebedrijven kent nieuwe ontwikkelingen met de invoering van de InstallQ-erkenning, die specifiek gericht is op de installatiekwaliteit van fotovoltaïsche systemen (PV-systemen). Tegelijk blijft Scope 12, onder toezicht van de Stichting SCIOS, een cruciale standaard voor de inspectie van zonne-installaties—vooral met het oog op verzekeringsvoorwaarden en brandveiligheid. Binnen de Vlaamse markt ontstaat nu de vraag of de InstallQ-erkenning een overlappende of aanvullende rol vervult tegenover Scope 12. De mogelijkheden voor integratie of concurrentie tussen beide zijn hierbij sterk afhankelijk van hun toepassing, erkenningsbasis en wettelijke waarde. Vooral verzekeraars en installateurs in België volgen deze ontwikkelingen nauwlettend. In dit artikel onderzoeken we de structurele verschillen, de overlap in doelstellingen, en de mogelijke meerwaarde voor de Belgische zonne-energiesector.
Wat is de InstallQ-erkenning voor PV-installaties?
De InstallQ-erkenning voor PV-installaties is een keurmerk dat aantoonbare technische deskundigheid, correcte installatiepraktijken en actuele vakkennis van installateurs garandeert.
InstallQ is een Nederlandse instantie die toezicht houdt op de beroepsbekwaamheid van technische installateurs via registratie, toetsing en audit. Sinds de hernieuwde erkenningsregeling voor PV-installaties in 2023, zoals vermeld in [InstallQ Erkenningsregeling Zonnestroomsystemen, 2023], legt men de focus op kwalitatieve montage, correct elektrisch aansluiten en veiligheid van het systeem.
Kenmerken van de erkenning zijn:
- Kwaliteitsborging via periodieke audits
- Verplichte vaktechnische scholing
- Aansluiting bij erkende brancheorganisaties (zoals Techniek Nederland)
De regeling is vooral bedoeld om de betrouwbaarheid van installaties te verhogen en klant- en verzekeringsvertrouwen te versterken.
Aan welke voorwaarden moeten InstallQ-erkende bedrijven voldoen?
Installateurs dienen aan meerdere criteria te voldoen:
- Certificatie van personeel (bijv. basis PV en gevorderde PV-modules)
- Aantoonbare ervaring met PV-installaties
- Periodieke bijscholing en kwaliteitscontrole
- Registratie in het InstallQ-register
Is InstallQ ook geldig in België?
De InstallQ-erkenning is formeel Nederlands van oorsprong, maar Vlaamse installateurs die grensoverschrijdend werken kunnen de erkenning gebruiken ter ondersteuning van kwaliteitsbewijzen, mits aanvullend conform lokale Belgische normen zoals AREI.
Welke waarde hechten klanten aan InstallQ?
Consumenten krijgen via InstallQ zicht op de kwaliteit van hun installateur. In Nederland blijkt uit enquêtes van Techniek Nederland dat installateurs met InstallQ-erkenning tot 32% meer opdrachten binnenhalen. Ook in België verwachten we soortgelijke trends.
Wat is Scope 12 en hoe verschilt het van InstallQ?
Scope 12 is een inspectieprocedure voor de veiligheid van PV-installaties die vooral in verzekeringstechnische contexten wordt vereist en zich richt op risicobeheersing en brandpreventie bij zonnepanelen.
De norm is ontwikkeld door de Stichting SCIOS en richt zich op:
- Onafhankelijke inspecties door gecertificeerde inspecteurs
- Technische controle op elektrische veiligheid, montage, opwarming en schade
- Advies aan eigenaars over risico’s en correcte maatregelen
Wie verplicht het gebruik van Scope 12?
Scope 12 wordt voornamelijk geëist door (Nederlandse) verzekeraars in het kader van industriële en commerciële gebouwen. Ook Belgische verzekeraars beginnen in te spelen op deze norm vanwege toenemende meldingen van brand door PV-installaties.
Wat zijn de inhoudelijke eisen van Scope 12?
De inspectie bestaat uit:
- Visuele controle van bekabeling, bevestiging en panelen
- Thermografische beeldanalyse
- Metingen van weerstanden, schakelingen en aarding
- Rapportage met kwalificaties en aanbevelingen
Verschilt Scope 12 per type gebouw?
Ja. Inspectienormen zijn afhankelijk van:
- Vermogen van de installatie (>15 kWp krijgt extra aandacht)
- Type montage (schuin dak, plat dak, vrijstaand)
- Aardingstype en gevoeligheid van omgeving (bijv. explosieveiligheid)
Is de InstallQ-erkenning een concurrent of aanvulling op Scope 12?
De InstallQ-erkenning is een aanvulling op Scope 12, aangezien ze verschillen in functie, doelpubliek en uitvoerende partij.
Waar Scope 12 gericht is op een objectieve en post-installatiegerelateerde inspectie van de installatie, houdt InstallQ zich bezig met de kwaliteit van het installatiebedrijf en de vakbekwaamheid van de installateur ervoor.
| Attribuut | InstallQ | Scope 12 |
|---|---|---|
| Doelstelling | Installateurs kwalificeren | Inspecties uitvoeren |
| Fase in traject | Vooraf en tijdens installatie | Na installatie of periodiek |
| Uitvoerder | Gecertificeerd installateur | Onafhankelijke inspecteur |
| Wettelijke plicht? | Nee | Verzekeringseis (indirect) |
| Marktsegment | Installateurs & klanten | Verzekeraars & gebouwbeheerders |
Hoe kunnen ze complementair functioneren?
Een erkende installateur via InstallQ die ook een positieve Scope 12-inspectie ondergaat, biedt klanten en verzekeraars dubbel vertrouwen. Dit verhoogt het professioneel imago en vermindert het risico op claims.
Hoe reageren verzekeraars op InstallQ?
Verzekeraars erkennen InstallQ niet als vervanging voor Scope 12, maar beschouwen het wel als positief kwaliteitskenmerk bij risicoanalyse.
Wat betekent dit voor Vlaamse installateurs?
Vlaamse installateurs kunnen hun vaktechnisch profiel versterken via InstallQ, wat vooral nuttig is bij grensoverschrijdende projecten of in samenwerking met Nederlandse verzekeringspartners.
Installateurs die zich onderscheiden via dergelijke certificering krijgen makkelijker toegang tot de zakelijke markt én aanbestedingen.
Bestaat er een Belgisch equivalent van Scope 12?
In België is er geen exacte Scope 12-regeling, maar controles op basis van het AREI (Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties) dienen uitgevoerd te worden door een erkend keuringsorganisme (zoals Vinçotte, BTV of OCB).
Scope 12 is strenger dan standaard Belgische keuringen en omvat een diepgaandere risicoanalyse.
Is Scope 12 toepasbaar op Belgische PV-installaties?
Ja, Belgische bedrijven die te maken hebben met internationale verzekeringsrichtlijnen (bijvoorbeeld logistiek of productie op exportmarkten), worden steeds vaker gevraagd om Scope 12-inspecties te laten uitvoeren als extra maatregel bovenop AREI-keuring.
Wat zijn de kosten van Scope 12 tegenover InstallQ?
Scope 12-inspecties kosten gemiddeld €250 tot €600 per installatie, afhankelijk van schaal en aard. De jaarlijkse herkeuring kan extra kosten met zich meebrengen.
De InstallQ-erkenning vereist investering in opleiding, certificatie (€150-€400 per medewerker) en audit (tot €1000 per 3 jaar). Wel levert het meer opdrachten op.
Zijn beide normen verplicht in België?
Noch InstallQ noch Scope 12 zijn momenteel wettelijk verplicht in België. Echter, AREI-keuringen wel, en verzekeraars beginnen eigen voorwaarden te stellen die Scope 12 impliceren.
Hoe zorgen beide regelingen voor verhoogde PV-veiligheid?
De combinatie van opleiding (InstallQ) en inspectie (Scope 12) biedt maximale bescherming tegen technische fouten, vormfouten of slordige installaties—de drie hoofdoorzaken van branden bij PV-installaties volgens het WENRA-onderzoek 2021 (WENRA = Western European Nuclear Regulators Association).
Gaan Belgische verzekeraars Scope 12 of InstallQ vereisen?
Er is een toename in Belgische verzekeraars die specifieke voorwaarden stellen voor PV-installaties >10 kWp, waarbij Scope 12 vaak opgelegd wordt voor commercieel vastgoed. InstallQ wordt als prekwalificatie meegewogen in risicobeoordeling.
Wat is het advies voor Vlaamse bedrijven?
Bedrijven doen er goed aan hun installaties te laten uitvoeren of evalueren door InstallQ-erkende installateurs én bijkomend een Scope 12-inspectie aan te vragen. Dit garandeert:
- Snellere verzekeringsgoedkeuring
- Hogere klantentevredenheid
- Juridische bescherming bij schadeclaims
Een tabel met aanbevolen stappen voor maximale dekking:
| Stap | Omschrijving |
|---|---|
| Kies een InstallQ-installateur | Gecertificeerde vakkennis gegarandeerd |
| Vraag een AREI-keuring aan | Wettelijk verplicht in België |
| Laat een Scope 12 uitvoeren | Extra garantie voor verzekeraars |
| Documenteer alle rapporten | Bewijslast verzekeringsdossiers |
Wat is de toekomstverwachting?
De verwachting is dat Belgische autoriteiten en verzekeringssector de invoering van kwalitatieve inspectienormen zoals Scope 12 verder zullen aanmoedigen, en dat Vlaamse installateurs zich vaker zullen kwalificeren onder schema’s zoals InstallQ om concurrentieel te blijven in een steeds strenger gereguleerde PV-markt.