In Vlaanderen heeft amper 1 op de 3 gezinnen met zonnepanelen de retroactieve investeringspremie effectief aangevraagd. Deze premie werd door de Vlaamse overheid ingevoerd na het vernietigen van het systeem van de terugdraaiende teller in 2021, met als doel gezinnen financieel te compenseren voor de lagere opbrengst van hun installatie bij de overstap naar de digitale meter. Volgens gegevens van Fluvius, de Vlaamse netbeheerder, hebben slechts ongeveer 112.000 van de in totaal 350.000 rechthebbenden hun premie aangevraagd. Nochtans kan deze premie oplopen tot duizenden euro’s en is het dossier via een online aanvraagprocedure binnen gemiddeld zeven dagen verwerkt. Met een definitieve deadline van 31 december 2025 is het cruciaal dat eigenaars van zonnepanelen hun situatie evalueren en onmiddellijk actie ondernemen, zeker aangezien de voorwaarden strikt zijn.
Wat is de retroactieve investeringspremie voor zonnepanelen in Vlaanderen?
De retroactieve investeringspremie voor zonnepanelen in Vlaanderen is een eenmalige financiële tegemoetkoming voor particuliere gezinnen die tussen 2006 en 2020 een installatie hebben geplaatst en financieel benadeeld werden door het wegvallen van het systeem met terugdraaiende tellers.
De kerngegevens over deze maatregel zijn als volgt:
- De premie richt zich enkel tot residentiële installaties met een maximum omvormervermogen van 10 kVA.
- Enkel installaties die geplaatst zijn tussen 1 januari 2006 en 31 december 2020 en uiterlijk 1 oktober 2021 gemeld werden bij Fluvius komen in aanmerking.
- Een aanvraag moet gebeuren binnen de zes maanden na plaatsing van de digitale meter, en uiteindelijk ten laatste op 31 december 2025.
De hoogte van de premie wordt zodanig berekend dat gezinnen voor hun installatie alsnog gemiddeld een rendement van 5% op vijftien jaar behalen, conform eerdere rendementsverwachtingen onder de terugdraaiende teller.
Waarom werd deze premie ingevoerd?
De Vlaamse regering voerde deze maatregel in na het Arrest van het Grondwettelijk Hof van januari 2021, waarbij de regeling met de terugdraaiende teller werd vernietigd. Eigenaars van zonnepanelen zagen plots hun financiële voordelen dalen, waardoor een eerlijke compensatie nodig was.
Wat betekent een rendement van 5% over 15 jaar?
De premie vult het verschil aan tussen het nieuwe lagere rendement onder het digitale metersysteem en het eerder beloofde rendement onder de terugdraaiende teller. Dit komt overeen met een netto interne rentevoet (IRR) van 5% per jaar, berekend op basis van de investeringskost, stroomopbrengst en restlevensduur van de installatie.
Welke installaties komen in aanmerking voor de retroactieve premie?
De installaties die in aanmerking komen voor de retroactieve investeringssteun moeten voldoen aan een aantal technische en administratieve voorwaarden.
De voorwaarden zijn als volgt opgelijst:
| Voorwaarde | Specificatie |
|---|---|
| Installatiedatum | Tussen 01/01/2006 en 31/12/2020 |
| Omvormervermogen | Maximaal 10 kilovoltampère (kVA) |
| Plaatsing digitale meter | Verplicht |
| Aanmelding bij Fluvius | Ten laatste op 1 oktober 2021 |
| Eigenaar woongebouw op moment aanvraag | Verplicht |
| Locatie | In Vlaanderen |
Gelden de voorwaarden ook voor huurders?
Neen, enkel de actuele eigenaar van het gebouw waarbij de installatie hoort op het moment van aanvragen komt in aanmerking. Wie in een appartement woont met gedeelde zonnepanelen moet bovendien individueel de premie aanvragen per wooneenheid.
Wat met installaties groter dan 10 kVA?
Installaties groter dan 10 kVA vallen buiten deze retroactieve ondersteuningsmaatregel, aangezien ze initieel niet onder het prosumententarief vielen.
Moet het systeem productiegegevens opladen?
Ja. De aanvrager moet via Mijn Fluvius of een gekoppelde digitale meter minstens één maand meetgegevens beschikbaar stellen op het moment van aanvraag.
Hoeveel bedraagt de retroactieve investeringspremie?
Het bedrag van de premie varieert afhankelijk van het vermogen van de installatie, het jaar van indienstname, en de verwachte opbrengst. Fluvius hanteert een geïndividualiseerde berekeningsmethode via een online tool.
Algemene richtbedragen op basis van bouwjaren:
| Jaar van indienstname | Richtpremie (voor 4 kWp-installatie) |
|---|---|
| 2006 – 2012 | € 1.000 – € 2.000 |
| 2013 – 2015 | € 2.000 – € 3.600 |
| 2016 – 2020 | € 3.500 – € 5.000 |
Krijgen oudere installaties minder premie?
Ja. Systemen uit 2006–2012 zijn grotendeels al afbetaald via groenestroomcertificaten of terugdraaiende tellers en krijgen dus een lagere restcompensatie.
Heeft het type dak invloed?
Neen. De premie houdt geen rekening met hellingsgraad of oriëntatie van het dak. Wel beïnvloeden deze factoren de stroomopbrengst, wat indirect het premiebedrag bepaalt.
Hoe vraag ik de premie aan via Fluvius?
De aanvraagprocedure voor de retroactieve premie verloopt volledig online via de website van Fluvius. Daarbij identificeert de aanvrager zich via itsme of identiteitskaartlezer.
De aanvraag omvat de volgende stappen:
- Inloggen op Mijn Fluvius
- Selecteren van de installatie
- Uploaden van eventueel ontbrekende gegevens
- Bevestigen via digitale ondertekening
Is er een deadline?
Ja. De absolute uiterste aanvraagdatum is 31 december 2025. Wie zijn digitale meter eerder laat plaatsen, moet wel binnen de zes maanden na plaatsing de premie aanvragen.
Wat is de wachttijd voor uitbetaling?
Fluvius meldt dat aanvragen gemiddeld binnen 7 werkdagen worden verwerkt. De uitbetaling volgt kort daarna.
Waarom heeft slechts 32% van de Vlamingen de premie aangevraagd?
Slechts 32% van circa 350.000 rechthebbende gezinnen heeft de retroactieve premie aangevraagd, wat neerkomt op ongeveer 112.000 aanvragen.
Belangrijkste oorzaken:
- Onduidelijkheid over de voorwaarden
- Laag bewustzijn van het bestaan van de premie
- Digitale drempels en administratieve onbekendheid
Welke doelgroepen blijven achter?
Vooral oudere eigenaars, inwoners van landelijke gebieden, en mensen zonder digitale vaardigheden benutten de premie ondergemiddeld. Ook flatbewoners met gedeelde installaties lopen hun recht mis zonder duidelijke communicatie.
Wat is het gevolg als u de premie niet aanvraagt voor 31 december 2025?
Wie na 31 december 2025 geen aanvraag heeft ingediend, verliest definitief elk recht op retroactieve compensatie. Er is geen verlenging of heropening voorzien.
Het wegvallen van de premie betekent concreet:
- Een lager netto rendement op de oorspronkelijke investering
- Snellere terugverdientijd niet meer gegarandeerd
Kunnen eigenaars van een tweede verblijf ook een aanvraag indienen?
Ja. Voor zover de zonnepanelen voldoen aan de technische en administratieve voorwaarden, komt ook een tweede verblijf of investeringseigendom in aanmerking — zolang de eigenaar ook eigenaar is op het moment van aanvragen.
Hoeveel geld laat Vlaanderen liggen door ongebruikte premies?
Met een niet-opgevraagd aandeel van ruim 68% betekent dit potentieel honderdmiljoenen euro’s die door gezinnen niet geclaimd worden.
Schatting ongebruikte premiebedragen:
| Jaar | Aantal niet aangevraagde installaties | Gemiddelde premie | Totale gemiste steun |
|---|---|---|---|
| 2021–2024 | ca. 238.000 | € 3.000 | ca. € 714 miljoen |
Waar vind ik hulp bij het aanvragen van de premie?
Voor hulp kunnen burgers terecht bij:
- Gemeentelijke energiehuizen
- Consumentenorganisatie Test Aankoop
- Installateurs van zonnepanelen, zoals IRS Solar
- Fluvius-klantendienst
Fluvius biedt bovendien een gedetailleerde handleiding en een interactieve simulator.
Wat zijn de alternatieve steunmaatregelen na 2020?
Sinds 2021 zijn er andere vormen van steun voor nieuwe zonnepaneleninstallaties, waaronder de investeringspremie voor digitale zonnepanelen, maar die hebben met deze retroactieve regeling niets te maken. Deze retroactieve premie geldt enkel voor systemen tot eind 2020.
Andere huidige steunmaatregelen:
- Mijn VerbouwPremie (voor energierenovaties)
- EPC-labelpremies voor woningen met slechte score
- Sociale energiepremies in bepaalde gemeenten
Hoe beïnvloedt de retroactieve premie de terugverdientijd?
De premie verkort de terugverdientijd voor oudere installaties opnieuw tot gemiddeld 9 à 12 jaar, afhankelijk van ouderdom, plaatsing en stroomproductie.
Deze correctie houdt rekening met:
- Verlies aan terugdraaiende teller-voordeel
- Gestegen stroomprijzen
- Aangepaste verbruikspatronen thuis na COVID-19
Plaatsing van een thuisbatterij verkort deze termijn verder. Toch blijft de premie voorlopig het krachtigste financiële correctiemechanisme.